File 4 - Halldór Kiljan Laxnes

Identity area

Reference code

IS HSk N00199-D-4

Title

Halldór Kiljan Laxnes

Date(s)

  • 1907-1946 (Creation)

Level of description

File

Extent and medium

Nótnaskrift og texti.

Context area

Name of creator

(6. okt. 1907 - 1. jan. 1994)

Biographical history

Stefán Íslandi eða Stefano Islandi (Stefán Guðmundsson) var íslenskur söngvari. Foreldrar: Guðmundur Jónsson frá Nesi í Flókadal og k.h. Guðrún Stefánsdóttir frá Halldórsstöðum. Þau bjuggu í Krossanesi 1906-1911 en síðan á Sauðárkróki. ,,Faðir Stefáns drukknaði í Gönguskarðsá þegar Stefán var tíu ára en þá fór hann í fóstur til hjónanna í Syðra-Vallholti í Skagafirði. Stefán þótti snemma mjög efnilegur tenórsöngvari. Fyrstu tónleika sína hélt hann á Siglufirði 17 ára að aldri. Haustið 1926 hélt hann til Reykjavíkur og starfaði þar fyrst í Málaranum en hóf síðar nám í rakaraiðn. Hann söng jafnframt í Karlakór Reykjavíkur og stundaði söngnám hjá Sigurði Birkis. Hann hélt tónleika og söng við ýmis tækifæri, meðal annars á kvikmyndasýningum, og vakti mikla athygli fyrir sönghæfileika sína. Úr varð að Richard Thors, forstjóri útgerðarfélagsins Kveldúlfs, styrkti hann til náms á Ítalíu. Stefán hóf söngnám í Mílanó á Ítalíu árið 1930 og lærði lengst af hjá barítónsöngvaranum Ernesto Caronna. Árið 1933 söng Stefán fyrst á sviði á Ítalíu og tók skömmu síðar upp listamannsnafnið Stefano Islandi. Hann söng á Ítalíu um tíma en var síðan á faraldsfæti um skeið, söng bæði heima á Íslandi og á Norðurlöndum og tók upp fyrstu tvær hljómplötur sínar. Árið 1938 söng hann svo hlutverk Pinkertons í óperunni Madame Butterfly við Konunglega leikhúsið í Kaupmannahöfn við þvílíkar vinsældir að hann settist að í Danmörku, fékk fastráðningu við leikhúsið 1940 og varð það aðalstarfsvettvangur hans allt þar til hann fluttist heim til Íslands. Hann naut mikilla vinsælda í Danmörku og söng fjölda þekktra óperuhlutverka. Hann var útnefndur konunglegur hirðsöngvari 1949. Hann var einnig söngkennari við óperuna og prófdómari við Konunglega tónlistarskólann um skeið. Stefán flutti til Íslands árið 1966 og sneri sér að söngkennslu. Á Kaupmannahafnarárunum kom hann oft heim og hélt tónleika eða söng sem gestur, söng meðal annars Rigoletto í fyrstu íslensku óperuuppfærslunni í Þjóðleikhúsinu 1951."
Maki 1: Else Brems, dönsk óperusöngkona. Þau skildu.
Maki 2: Kristjana Sigurz frá Reykjavík.
Stefán eignaðist fimm börn.

Name of creator

(23. apríl 1902 - 8. feb. 1998)

Biographical history

Halldór Laxness fæddist sem Halldór Guðjónsson. Árið 1905 hóf fjölskylda hans búskap að Laxnesi í Mosfellssveit, og kenndi Halldór sig við þann bæ æ síðar. Millinafnið Kiljan tók hann upp þegar hann skírðist til kaþólskrar trúar. Foreldrar Halldórs voru Guðjón Helgi Helgason og Sigríður Halldórsdóttir. ,,Halldór byrjaði að skrifa sem barn og fékk ungur áhuga á íslenskri tungu og beitti sér fyrir málrækt í Mosfellsdalnum. Hann byrjaði snemma að lesa bækur og skrifa sögur, og þegar hann var 13 ára gamall fékk hann sína fyrstu grein birta í Morgunblaðinu undir nafninu H.G. Hann gaf út fyrstu bók sína, Barn náttúrunnar, 1919 þá aðeins 17 ára gamall. Hann skrifaði bókina þegar hann var 16 ára og sat þá frekar á Landsbókasafninu að skrifa en að mæta í skólann. Hann var í klaustri í Lúxemborg frá desember 1922 fram til haustsins 1923. Í klaustrinu tók hann kaþólska trú og var skírður og fermdur til kaþólskrar kirkju 6. janúar 1923. Árin 1927-1929 dvaldi hann í Vesturheimi. Árið 1955 var Halldór Laxness sæmdur Nóbelsverðlaununum. Það var í Stokkhólmi sem Halldór veitti verðlaununum viðtöku frá þáverandi konungi Svía, Gústaf VI. Auk Nóbelsverðlauna fékk Halldór fjöldan allan af viðurkenningum fyrir ritstörf sín, en dæmi um aðrar viðurkenningar sem honum hlotnuðust voru: Menningarverðlaun ASF, Silfurhesturinn (bókmenntaverðlaun dagblaðanna) og virt dönsk verðlaun kennd við Martin Andersen Nexø(en), svo nokkur séu nefnd. Halldór skrifaði fjölmörg skáldverk, þýddi verk annarra yfir á íslensku og sendi frá sér greinar í dagblöð og tímarit. Alls skrifaði hann 13 stórar skáldsögur; Brekkukotsannál, Gerplu, Atómstöðina, Heimsljós I og II, Íslandsklukkuna, Kristnihald undir Jökli, Söguna af brauðinu dýra, Sölku Völku I og II, Sjálfstætt fólk I og II, Smásögur (öllum smásögum skáldsins safnað saman í eina bók), Vefarann mikla frá Kasmír og Guðsgjafarþula var svo síðasta skáldsagan sem hann skrifaði. Einnig orti Halldór ýmiskonar kvæði og gaf út fjórar minningasögur, ein þeirra er bókin Í túninu heima. Auk þess samdi hann fimm leikrit og leikgerð að einni skáldsögu, en fyrsta leikritið samdi Laxness ekki fyrr en hann var orðinn þroskaður höfundur, Straumrof, 1934. Verk Halldórs eru fjölbreytt og hafa komið út í meira en 500 útgáfum og á 43 tungumálum auk móðurmálsins."

Halldór var tvíkvæntur. Árið 1930 giftist hann Ingibjörgu Einarsdóttur, þau eignuðust einn son. Þau slitu samvistir. Halldór kynntist seinni konu sinni, Auði Sveinsdóttur á Laugarvatni árið 1939, þau eignuðust tvær dætur.
Barnsmóðir: Málfríður Jónsdóttir, þau eignuðust eina dóttur, f. 1923.

Archival history

Immediate source of acquisition or transfer

Content and structure area

Scope and content

Hvert örstutt spor, barnagæla úr Silfurtunglinu. Ritað af hendi Halldórs Laxnes.

Appraisal, destruction and scheduling

Accruals

System of arrangement

Conditions of access and use area

Conditions governing access

Conditions governing reproduction

Language of material

  • Icelandic

Script of material

Language and script notes

Physical characteristics and technical requirements

Finding aids

Allied materials area

Existence and location of originals

Í skjalageymslu HSk.

Existence and location of copies

Related units of description

Related descriptions

Notes area

Alternative identifier(s)

Access points

Subject access points

Place access points

Name access points

Genre access points

Description control area

Description identifier

SFA

Institution identifier

IS-HSk

Rules and/or conventions used

Status

Final

Level of detail

Partial

Dates of creation revision deletion

01.03.2018 frumskráning í AtoM.

Language(s)

  • Icelandic

Script(s)

Sources

Accession area

Related subjects

Related people and organizations

Related genres

Related places