Showing 423 results

Archival descriptions
Sölvi Helgason: Skjalasafn With digital objects
Advanced search options
Print preview Hierarchy View:

Síða 01, bakhlið

„Segir þannig frá: að þá kom hann í Fnjóskadal,“
Hallgrímur Bjarnason og Hallgrímur Gíslason eru nefndir í þessum texta sem er einn samfeldur reiðilestur sem virðist beint að þeim tveimur.

Síða 01, bakhlið

Sögumaður kynnir það sem á eftir fer sem grein. Hann ávarpar lesandann og fræðir hann um undur alheimsins. Fjallar um alföðurinn og eilífðina og virðist því vera hluti af speki og trúarkerfi Sölva. Efnið er ekki í neinu samhengi við það sem er á framhliðinni en greininni virðist ekki lokið neðst á síðunni og vantar því botninn.

Síða 01, framhlið

Á þessari síðu ávarpar sögumaður Sölva og hughreystir hann með því að réttlætinu verði fullnægt hinum megin grafar. Þar verði þeim refsað sem hafi gert á hlut hans en hann njóti ávaxtana af dyggðugu lífi sínu á jörðinni.

Síða 01, framhlið

„Segir þannig frá: að þá kom hann í Fnjóskadal,“
Hallgrímur Bjarnason og Hallgrímur Gíslason eru nefndir í þessum texta sem er einn samfeldur reiðilestur sem virðist beint að þeim tveimur.

Síða 01, framhlið

Fyrirsögnin er mynduð úr nokkrum útgáfum af skrautskrifuðum upphafstöfum Jóns Bergþórssonar.
Frásögnin hefst á því að Sölvi greinir frá bón Jóns Bergþórssonar um að hann riti upphafsstafi hans í skrautskrift. Sölvi hefur væntanlega hafnað þeirri bón ef marka má einkunnina sem Jón fær. Hann úthúðar fleiri mönnum þarna í sveit án þess að nafngreina nein sérstakan en blaðsíðan endar á trúarlegri lofgjörð um mikilvægi þess að fylgja Guði.

Síða 1

Í þessu handriti fjallar Sölvi um ferð sína um Skagafjörð sumarið 1847. Hann nefnir sérstaklega tvo menn sem hann segir hafa verið bændur á Víðivöllum. Samkvæmt Íslendingabók var Jón Ólafsson (1820-1886)¬ bóndi þar um þetta leyti en Ingjaldur nokkur Þorsteinsson (1808-1867) var bóndi á nokkrum bæjum um ævina, t.d. á Ríp (1845) og Eyhildarholti (1850) í Ríbursókn. Það er því nokkuð líklegt að Sölvi eigi við þann mann þó ekki virðist hann hafa búið á Víðivöllum.
Sölvi sakar þessa menn um að stofna sér í lífshættu, því þeir vildu ekki lána honum hest til að ferja sig yfir Héraðsvötn. Vegna þess að hann hafði meðferðis mörg hundruð málverk og ritverk átti hann í erfiðleikum með að synda yfir Vötnin en það kveðst Sölvi alla jafna ekki vera í vandræðum með. Hann brá því á það ráð að vaða yfir og verja listaverk sín með því að halda þeim yfir höfði sér. Vötnin virðast hafa verið óvenju vatnsmikil og straumþung því Sölvi segir sig hafa verið hætt kominn og lá við fótbroti vegna grjóts sem áinn bar með sér. Sölvi þakkar Guði fyrir að hafa komist lifandi yfir en vandar þeim bændum á Víðivöllum ekki kveðjurnar.

Síða 1, bakhlið

Þessi síða er ekki í neinu samhengi hér en hér fjallar Sölvi um hversu mikið tjón hljótist af heimsku nítjándu aldarmanna sem pína og kvelja hann og valda því að afköst hans við fræðimennsku og skrif eru langt frá því sem þau hefðu annars verið.

Síða 1, bakhlið

Þessa umfjöllun um konungana notar Sölvi til þess að benda á að fleiri gildi en þau sem einkenndu bardagamenn, voru í hávegum höfð í heiðnum sið. Því næst kynnir sögumaður til leiks Loka og afkvæmi hans Fenrisúlf, Miðgarðsorminn og Hel en frásögnin af henni leiðir að umfjöllun um örlög Baldurs sem samkvæmt goðsögninni hafnaði í ríki Heljar (oftast nefnt Hel en í Gylfaginningu Éljúðnir). Ásarnir reyndu allt til að endurheimta Baldur og gerðu samkomulag við Hel en þeir gátu ekki staðið undir kröfum hennar þar sem Loki beitti brögðum sínum. Alveg í lok síðunnar fullyrðir sögumaður að Baldur og allir hinir guðirnir, sem skírðust (hreinsuðust) í eldum (væntanlega ragnarraka), sitji við hlið þess almáttuga í Gimli. Þar sem vantar upp á umfjöllun þessa vitum við ekki hvort Sölvi telji sömu örlög bíða dyggðum prídda menn en ýmislegt virðist benda til þess að þangað stefni umfjöllunin.

Síða 1, bakhlið

Ýmsar tölulegar upplýsingar um náttúrufyrirbæri á Íslandi. Eins og t.d. lengd vatnsfalla og hitastig þeirra og hitastig Geysis og ýmsar aðrar upplýsingar um hverinn.

Síða 1, bakhlið

Sölvi lýsir fólkinu í Ærlækjarseli og þeim skelfingum sem hann má þola af þeirra hendi. Hann lýsir miklum raunum sem hann myndi sennilega ekki lifa af ekki væri fyrir samfylgd drottins.

Síða 1, bakhlið

Hér er bláendirinn á sögunni af Flóres og Blankiflúr og síðan hefst sagan af Júlíen og Fleurie án titils og formála.
Uppruni sögunnar er ókunnur. Sagan á að gerast um 1830 og því er ekki um endursögn á riddarasögum að ræða og gæti þessi saga allt eins verið eftir Sölva sjálfan en hann ritar nafn sitt undir í lok sögunnar ólíkt því sem hann gerir við söguna af Flóres og Blankiflúr.

Síða 1, bakhlið

Þriðja spurning er náttúrufræðileg og snýr að jöklunum í sveitinni
Fjórða spurning snýr að berginu í klettunum
Fimmta spurning er hvort einhverjar járntegundir sé að finna í grjótinu.
Í sjöttu spurningu er spurt hvort nokkrar leifar af jurtum eða dýrum frá fornöld leynist í jörðu, svo sem eins og surtarbrandur.
Í sjöundu spurningu er spurt hvort einhverjar brennisteinsnámur sé að finna í sveitinni

Síða 1, bakhlið

En ávarpar sögumaður Sölva sem virðist standa á einhverjum tímamótum, hann virðist vera á leiðinni eitthvað ef marka má ávarp sögumanns. Ef til vill er dómur gegninn og Sölvi á leiðinni til Kaupmannahafnar. Sögumaður biður hann um að íhuga hvaða stefnu hann muni taka þegar heim er komið og spyr hvort hann ætli að hafa visku drottins áfram að leiðarljósi í lífinu.

Síða 1, bakhlið

Á þessari síðu er sams konar samræða og fyrr var fjallað um í þessum flokki og umfjöllunarefnið það sama, þ.e. spurt er um mörk Sléttuhlíða og Höfðasóknar og um prestakall Fellssóknar en fleiri voru spurningarnar ekki að þessu sinni.

Síða 1, bakhlið

Áfram fjallar Sölvi um dómsmálið. Hann beinir spjótum sínum sérstaklega að því hvernig níðst er á honum saklausum. Í lokin verður frásögn Sölva að baráttu milli góðs og ills sem er mjög áberandi í textum hans yfirleitt. Þá er hann á vegum þess góða, drottins, dyggðarinnar og sannleikans. En höfðingjarnir og þrælar þeirra eru á vegum djöfulsins og syndarinnar.

Síða 1, bakhlið

Áfram boðar Sölvi kosti þess að ganga á vegi drottins og dyggðarinnar og teflir móti ókostum þess að ganga gegn hans vilja.

Síða 1, bakhlið

Virðist ekki vera sama örkin og síða 1 framhlið. Efst á síðunni er fjallað um stjörnufræði fjarlægir hina ýmsu stjarna frá sólinni. Síðan berst umfjöllunin að höfðingjum og meðferð þeirra á alþýðunni. Umfjöllunin er almenn og engir eru nafngreindir sérstaklega.

Síða 1, framhlið

Á þessari síðu er Sölvi augljóslega að bregðast við ákærum Sigfúsar Skúlasonar sýslumanns í Eyjafirði um bókaþjófnað. Sölvi lýsir því hvernig hann ýmist kaupir, selur eða gefur bækur á ferðalögum sínum. Hann nafngreinir menn sem hann hefur keypt af bækur, t.d. segist hann hafa keypt bækur af Jóni Bónda á Haukagili í Vatnsdal. Nokkuð af þeim bókum segir Sölvi að hafi verið óseldar þegar haldið var austur og þar hafi hann ýmist selt þær eða gefið. Hann rifjar jafnframt upp ákærur Daníels Jónssonar á hendur sér fyrir bókaþjófnað og minnist á Eggert Briem sem dæmdi í því máli. Hann furðar sig á að Sigfús hafi getað án nokkra sannana gert upptækar þær bækur sem hann þóttist eiga. Sölvi gerir sjálfur grein fyrir að minnsta kosti hluta þessara bóka og nefnir m.a. að hann hafi fengið Mynstershugleiðingar hjá Ólafi bókbindara á Ystu-Grund í Skagafirði (Ólafur Guðmundsson 1808-1853).

Síða 1, framhlið

Hefst á þessum orðum: „Þessir tveir uppáhalds synir og vinir andskotans“
umfjöllun um þessa syni andskotans og fjandmenn Sölva einkum í tengslum við bækur hans og. Í því samhengi nefnir hann Pétur Pálmason og bók sína hina helgu Sjömilljóna auka bók.

Síða 1, framhlið

Á þessari síðu má finna ráðleggingar um hvernig megi skipta stórum tölum í skiljanlegri einingar. Aðferðin felst í því að skipta stórum tölum í flokka með því að setja lítil strik undir þær sem aðgreina þá í mismunandi flokka sem hver stendur fyrir mismunandi einingar, t.d. tugi og hundruði. Aðferðina útskýrir Sölvi með dæmi en neðst á síðunni byrjar svo annar kafli sem fjallar um samlagningu.

Síða 1, framhlið

Umfjöllun um goðafræði. Byrjar á einfaldri útlistun á sköpun heimsins þar sem Óðinn er í aðalhlutverki. Síðan kemur lýsing á Þór og Valhöll sem er svo rúm að áttahundruð manns geta hæglega gegnið samhliða inn um hvert af þeim 570 hliðum sem á henni var að finna.

Síða 1, framhlið

Á þessari síðu er fjallað um eldgos í Heklu og almennt um eldvirkni á Íslandi. Sérstaklega eru gosin 1766 og 1845 nefnd. Síðan er fjallað um gosefnin og hvernig eldvirknin mótar landslagið.

Síða 1, framhlið

Ýmsar tölulegar upplýsingar um náttúrufyrirbæri á Íslandi. Eins og t.d. lengd vatnsfalla og hitastig þeirra og hitastig Geysis og ýmsar aðrar upplýsingar um hverinn.

Síða 1, framhlið

Fyrsta spurning borin upp af „Ainu“ og „Bjeinu“ er um mörkin milli Sléttuhlíðar og Höfðasóknar. Önnur spurning er um fjöll, hálsa, hlíðar og fell.

Síða 1, framhlið

Efst á síðunni er endirinn á einhverri umfjöllun um Sölva sjálfan en síðan taka við spurningar í einni runnu sem allar snúa að landafræði á einn eða annan hátt.

Síða 1, framhlið

Á þessari síðu er sams konar samræða og fyrr var fjallað um í þessum flokki og umfjöllunarefnið það sama, þ.e. spurt er um mörk Sléttuhlíða og Höfðasóknar og um prestakall Fellssóknar en fleiri voru spurningarnar ekki að þessu sinni.

Síða 1, framhlið

Í þessu skjali virðist Sölvi vera að leggja sér lífsreglur. Hann vill temja sér að gleðjast yfir velgengni annara, jafnvel óvina sinna. Hann vill líka geta þolað annara manna mótgjörðir betur en hann gerir en hann viðurkennir þann misbrest sinn að stundum reiðist hann full mikið.
Neðst á síðunni er skýring innan sviga þar sem Sölvi segir að endirinn komi næst á eftir lýsingu af djöflanáttúrunni í Ærlækjarseli sem má finna á bakhlið þessarar síðu.

Síða 1, framhlið

Sögumaður ávarpar Sölva sjálfan og fer yfir raunir hans. Hvernig íslenskir höfðingjar hafa leikið hann, spillingu þeirra og hvernig þjóðin öll fylgir þeim í blindni. Í lokin kemur sögumaður inn á yfirnáttúruleg afköst Sölva og illa meðferð á honum í þrælavinnu.

Síða 1, framhlið

Það vantar greinilega bæði framan og aftan á þessa umfjöllun en það virðist vera sem Sölvi sé að draga upp sína túlkun á Ásatrúnni, gæti jafnvel verið að samræma hana sinni kristnu heimsmynd. Efst á síðunni er kunnugleg lýsing á útliti Valhallar en eitthvað vantar framan á þá umfjöllun. Því næst tekur við lýsing á því hverjir eigi greiða leið í Valhöll og hverjir eiga vísa vist í Hel. Því næst er Nirði, Frey og Freyju gerð nokkur skil. Fyrri síðunni líkur á umfjöllun um nokkra konunga fornaldarsagna sem hafa að mati Sölva göfug gildi sem ekki eru líkleg til að tryggja þeim vist í Valhöll. Meðal annars er þar lýst Hrólfi Kraka og einkennum í hans fari sem nutu hylli þegna hans, einkennum sem Sölvi segir að kristnir menn hafi tekið sér til fyrirmyndar.

Síða 1, framhlið

Hér er einhver Margrét kynnt til leiks en henni er eignað fyrsta ljóðið á síðunni um Sölva. Lausamálið á seinni helming síðunnar er lýsing á kveðskap Sölva um Margréti þessa sem birtist á bakhlið síðunnar.

Síða 1, framhlið

  1. grein siðfræðibókarinnar. Á þessari síðu fer mest fyrir fullyrðingum sögumanns að bókin sé eftir Sölva speking en ekki eftir Sigurgeir Pétursson á Breiðumýri en það segir sögumaður að Jakob Pétursson á Breiðumýri kalli sig en hann er sakaður um að hafa ritað bók þessa upp og kallað sína en það eins og áður segir þvertekur sögumaður fyrir og segir hana verk Sölva.

Síða 1, opna

Hefst á síðasta erindi ljóðsins en síðan tekur við frásögn Sölva sem er í samræmi við innihald ljóðsins en þar er fjallað um fólk sem stendur í vegi fyrir dyggðinni og spekinni með lygi sinni. Fólk þetta er handbendi andskotans á meðan Sölvi er á Guðs vegum og boðberi sannleikans.

Results 1 to 85 of 423