- IS HSk N00300-A-A-M-1
- Item
- 1840-1862
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
990 results with digital objects Show results with digital objects
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Fyrirsögnin er mynduð úr nokkrum útgáfum af skrautskrifuðum upphafstöfum Jóns Bergþórssonar.
Frásögnin hefst á því að Sölvi greinir frá bón Jóns Bergþórssonar um að hann riti upphafsstafi hans í skrautskrift. Sölvi hefur væntanlega hafnað þeirri bón ef marka má einkunnina sem Jón fær. Hann úthúðar fleiri mönnum þarna í sveit án þess að nafngreina nein sérstakan en blaðsíðan endar á trúarlegri lofgjörð um mikilvægi þess að fylgja Guði.
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Í þessu handriti fjallar Sölvi um ferð sína um Skagafjörð sumarið 1847. Hann nefnir sérstaklega tvo menn sem hann segir hafa verið bændur á Víðivöllum. Samkvæmt Íslendingabók var Jón Ólafsson (1820-1886)¬ bóndi þar um þetta leyti en Ingjaldur nokkur Þorsteinsson (1808-1867) var bóndi á nokkrum bæjum um ævina, t.d. á Ríp (1845) og Eyhildarholti (1850) í Ríbursókn. Það er því nokkuð líklegt að Sölvi eigi við þann mann þó ekki virðist hann hafa búið á Víðivöllum.
Sölvi sakar þessa menn um að stofna sér í lífshættu, því þeir vildu ekki lána honum hest til að ferja sig yfir Héraðsvötn. Vegna þess að hann hafði meðferðis mörg hundruð málverk og ritverk átti hann í erfiðleikum með að synda yfir Vötnin en það kveðst Sölvi alla jafna ekki vera í vandræðum með. Hann brá því á það ráð að vaða yfir og verja listaverk sín með því að halda þeim yfir höfði sér. Vötnin virðast hafa verið óvenju vatnsmikil og straumþung því Sölvi segir sig hafa verið hætt kominn og lá við fótbroti vegna grjóts sem áinn bar með sér. Sölvi þakkar Guði fyrir að hafa komist lifandi yfir en vandar þeim bændum á Víðivöllum ekki kveðjurnar.
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Á síðunni eru tvö ljóð ort af Sölva um Margréti sem fjallað er um á framhlið síðunnar.
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Þessi síða er ekki í neinu samhengi hér en hér fjallar Sölvi um hversu mikið tjón hljótist af heimsku nítjándu aldarmanna sem pína og kvelja hann og valda því að afköst hans við fræðimennsku og skrif eru langt frá því sem þau hefðu annars verið.
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Sölvi lýsir fólkinu í Ærlækjarseli og þeim skelfingum sem hann má þola af þeirra hendi. Hann lýsir miklum raunum sem hann myndi sennilega ekki lifa af ekki væri fyrir samfylgd drottins.
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Hér er bláendirinn á sögunni af Flóres og Blankiflúr og síðan hefst sagan af Júlíen og Fleurie án titils og formála.
Uppruni sögunnar er ókunnur. Sagan á að gerast um 1830 og því er ekki um endursögn á riddarasögum að ræða og gæti þessi saga allt eins verið eftir Sölva sjálfan en hann ritar nafn sitt undir í lok sögunnar ólíkt því sem hann gerir við söguna af Flóres og Blankiflúr.
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
En ávarpar sögumaður Sölva sem virðist standa á einhverjum tímamótum, hann virðist vera á leiðinni eitthvað ef marka má ávarp sögumanns. Ef til vill er dómur gegninn og Sölvi á leiðinni til Kaupmannahafnar. Sögumaður biður hann um að íhuga hvaða stefnu hann muni taka þegar heim er komið og spyr hvort hann ætli að hafa visku drottins áfram að leiðarljósi í lífinu.
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Áfram fjallar Sölvi um dómsmálið. Hann beinir spjótum sínum sérstaklega að því hvernig níðst er á honum saklausum. Í lokin verður frásögn Sölva að baráttu milli góðs og ills sem er mjög áberandi í textum hans yfirleitt. Þá er hann á vegum þess góða, drottins, dyggðarinnar og sannleikans. En höfðingjarnir og þrælar þeirra eru á vegum djöfulsins og syndarinnar.
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Áfram boðar Sölvi kosti þess að ganga á vegi drottins og dyggðarinnar og teflir móti ókostum þess að ganga gegn hans vilja.
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Virðist ekki vera sama örkin og síða 1 framhlið. Efst á síðunni er fjallað um stjörnufræði fjarlægir hina ýmsu stjarna frá sólinni. Síðan berst umfjöllunin að höfðingjum og meðferð þeirra á alþýðunni. Umfjöllunin er almenn og engir eru nafngreindir sérstaklega.
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Áframhaldandi umfjöllun um þessa tvo syni djöfulsins sem níðast á sál og líkama Sölva.
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Þetta er fyrsta síða í bókinni um siðfræði og ætti að flytja fremst í þann flokk
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Á þessari síðu er Sölvi augljóslega að bregðast við ákærum Sigfúsar Skúlasonar sýslumanns í Eyjafirði um bókaþjófnað. Sölvi lýsir því hvernig hann ýmist kaupir, selur eða gefur bækur á ferðalögum sínum. Hann nafngreinir menn sem hann hefur keypt af bækur, t.d. segist hann hafa keypt bækur af Jóni Bónda á Haukagili í Vatnsdal. Nokkuð af þeim bókum segir Sölvi að hafi verið óseldar þegar haldið var austur og þar hafi hann ýmist selt þær eða gefið. Hann rifjar jafnframt upp ákærur Daníels Jónssonar á hendur sér fyrir bókaþjófnað og minnist á Eggert Briem sem dæmdi í því máli. Hann furðar sig á að Sigfús hafi getað án nokkra sannana gert upptækar þær bækur sem hann þóttist eiga. Sölvi gerir sjálfur grein fyrir að minnsta kosti hluta þessara bóka og nefnir m.a. að hann hafi fengið Mynstershugleiðingar hjá Ólafi bókbindara á Ystu-Grund í Skagafirði (Ólafur Guðmundsson 1808-1853).
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Hefst á þessum orðum: „Þessir tveir uppáhalds synir og vinir andskotans“
umfjöllun um þessa syni andskotans og fjandmenn Sölva einkum í tengslum við bækur hans og. Í því samhengi nefnir hann Pétur Pálmason og bók sína hina helgu Sjömilljóna auka bók.
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Á þessari síðu má finna ráðleggingar um hvernig megi skipta stórum tölum í skiljanlegri einingar. Aðferðin felst í því að skipta stórum tölum í flokka með því að setja lítil strik undir þær sem aðgreina þá í mismunandi flokka sem hver stendur fyrir mismunandi einingar, t.d. tugi og hundruði. Aðferðina útskýrir Sölvi með dæmi en neðst á síðunni byrjar svo annar kafli sem fjallar um samlagningu.
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Á þessari síðu og þeirri næstu er endirinn á sögunni af Flóres og Blankiflúr.
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Viðbætur við þriðju grein um samband siðfræði og trúfræði.
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Hér fjallar Sölvi um illa meðferð á sér og setur í samhengi við trú sína.
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Í þessu skjali virðist Sölvi vera að leggja sér lífsreglur. Hann vill temja sér að gleðjast yfir velgengni annara, jafnvel óvina sinna. Hann vill líka geta þolað annara manna mótgjörðir betur en hann gerir en hann viðurkennir þann misbrest sinn að stundum reiðist hann full mikið.
Neðst á síðunni er skýring innan sviga þar sem Sölvi segir að endirinn komi næst á eftir lýsingu af djöflanáttúrunni í Ærlækjarseli sem má finna á bakhlið þessarar síðu.
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Sögumaður ávarpar Sölva sjálfan og fer yfir raunir hans. Hvernig íslenskir höfðingjar hafa leikið hann, spillingu þeirra og hvernig þjóðin öll fylgir þeim í blindni. Í lokin kemur sögumaður inn á yfirnáttúruleg afköst Sölva og illa meðferð á honum í þrælavinnu.
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Ljóð í bundnu máli um fólkið í Ærlækjarseli í sjö erindum (nær yfir á næstu síðu).
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Hér er einhver Margrét kynnt til leiks en henni er eignað fyrsta ljóðið á síðunni um Sölva. Lausamálið á seinni helming síðunnar er lýsing á kveðskap Sölva um Margréti þessa sem birtist á bakhlið síðunnar.
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Þetta er uppkast að fyrstu greinum siðfræðibókarinnar.
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Hefst á síðasta erindi ljóðsins en síðan tekur við frásögn Sölva sem er í samræmi við innihald ljóðsins en þar er fjallað um fólk sem stendur í vegi fyrir dyggðinni og spekinni með lygi sinni. Fólk þetta er handbendi andskotans á meðan Sölvi er á Guðs vegum og boðberi sannleikans.
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
þetta er framhlið
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
þessari þarf að snúa við þetta er bakhlið
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Niðurlag kaflans um frádragningu og kafli um margföldun hefst með útskýringum og dæmum.
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Hér virðist vera á ferðinni einhver formáli úr bók Sölva en hann fjallar hér um menntunar hlutverk skáldskapar. Hann leggur áherslu á að fegurðin sé hluti menntunar og að enginn geti talið sig menntaðan án þess að þekkja hana.
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Fjórða og fimmta grein siðfræðibókarinnar
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Á þessari síðu er fallað um tilgang lífsins og Guð. Lífið er eilíft og það er líka sannleikurinn og spekin. En Guð stjórnar sköpunarverki sínu því ekkert í alheimi getur breytt vilja Guðs því hann er eilífur og almáttugur.
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Níðvísur um óvildarmenn Sölva.
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Sölvi heldur áfram að ræða Guð og þann styrk sem hann fær af honum í raunum sínum
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Framhald sama pistils um áðurnefnda höfðingja án þess að nokkurt sérstakt sakarefni sé tiltekið. Sölvi býsnast yfir yfirvaldinu og því óréttlæti og þeim hörmungum sem hann hefur mátt þola af hendi þess.
„þó ekki hafi ég alstaðar, og ekki nema á stöku stað, háðmerkin við nöfnin þeirra, meina ég það þó.“
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Á þessari síðu er ljóð sem á að vera lýsing konu á Sölva. Hún vill ekki láta nafns síns getið að sögn sögumanns vegna þess að hún unni Sölva fyrir tólf árum síðan og vildi helst ganga að eiga hann ef hún fengi að velja en því miður voru foreldrar hennar heimskir og vildu fremur gifta hana Jóhanni nokkrum. Það telur sögumaður hafa verið hennar ógæfu enda orðin föl og heilsulítil fimm barna móðir Samkvæmt sögumanni var Sölvi settur í þrældóm til þeirra hjóna þegar hann var ofsóttur í Þingeyjarsýslu. Hún reyndist honum vel en Jóhann alls ekki.
Mögulega gæti Sölvi verið að vísa til Kristínar Helgu Rögnvaldsdóttur en þau virðast hafa verið í einhverju tilhugalífi ef marka má ljóðabréf Sölva til hennar og bréf hans til föður stúlkunnar en þar bað hann um hönd hennar og til vara hönd systur hennar en ekkert varð af þeim fyrirætlunum.
Sjá ljóðabréf:
Sópdyngja: Þjóðsögur, alþýðlegur fróðleikur og skemmtan. II. bindi. (1951). Reykjavík: Víkingsútgáfan-Helgafell, bls. 125-128.
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Part of Sölvi Helgason: Skjalasafn
Hér er ljóst að Sölvi og væntanlega Margrét þessi eru að kveðast á.