Showing 501 results

Archival descriptions
Sölvi Helgason: Skjalasafn
Print preview Hierarchy View:
Ascending

423 results with digital objects Show results with digital objects

Skjal 3, framhlið

Skjal 3, framhlið

Hér heldur áfram umfjöllun um Katlamálsskjólu en ólíklegt er að þessi síða komi í beinu framhaldi af þeim tveim fyrstu en augljóslega er þetta sama umfjöllun, þ.e. tilraun til að henda reiður á rúmmálseiningu sem notuð er í Jónsbók og heitir Katlamálsskjóla.

Skjal 3, framhlið

Skjal 3, framhlið

„það þreytist að berja Sölva í járnunum“
Sölvi lýsir því að fólk þetta berji hann í járnum. Líkast til er þetta í varðhaldi í kringum réttarhöldin 1853-4 að minnsta kosti nefnir hann nokkra sem voru eða gætu hafa verið þar á þeim tíma, t.d. var Hósías prestur á svæðinu á þessum árum.
Barsmíðarnar bíta ekki á Sölva sem lætur á engu bera enda er hann „meiri andi en maður“ og getur leitt hjá sér sárskaukann.

Skjal 3, framhlið

Skjal 3, framhlið

Sögumaður eggjar lesandann til að veita umhverfi sínu athygli og skilja sig með fræðslu frá skepnunum. Því næst hefst umfjöllun um sólina og reikistjörnur sólkerfisins.

Skjal 3, opna

Skjal 3, opna

Ferð djöfulsins um landið heldur áfram. Hann kemur víða við. Leið hans liggur austur eftir úr Skagafirði og kunnuglegir staðir og fólk er nefnt til sögunnar. Axarfjörður, Húsavíkurbakki, Kelduhverfi og Ærlækjarsel eru meðal staða sem djöfulinn heimsækir og lýsingarnar á meðferð hans á því fólki sem varð á vegi hans eru gróteskar.

„Var bæði svangur og þyrstur, þegar hann hafði sveimað neðan úr helvíti upp á Ísland“

Skjal 3, opna

Skjal 3, opna

Hér heldur áfram umfjöllun um tilraun Sölva til að henda reiður á rúmmálseininguna Katlamálsskjólu.

Skjal 4, framhlið

Skjal 4, framhlið

Sölvi fjallar um yfirvofandi dóm á Húsavík en búið er að flytja hann frá Ærlækjarseli og hann virðist vera meðvitaður um að hann verði dæmdur í fangelsi og jafnvel í öðru landi:
„því allt vilja þeir til vinna að koma Sölva í ævilangt fangelsi.“
„Þeir ætla nú að dæma hann fyrir þetta sama út úr landinu, til að þola þar allar skelfingar og grimmd,“

Skjal 4, framhlið

Skjal 4, framhlið

Sögumaður fjallar um hæfileika Sölva á tónlistarsviðinu. Nefnir á nafn þá Tómas Sæmundsson og Jónas Hallgrímsson.

Skjal 5, bakhlið

Skjal 5, bakhlið

Sölvi heldur áfram að fjalla um óheiðarleika Norðra og ber blaðið saman við Þjóðólf og Ingólf sem segja satt ólíkt því fyrst nefnda.

Skjal 5, framhlið

Skjal 5, framhlið

Á þessari örk bregst Sölvi við frétt sem birtist í Norðra þann 1. Október 1853. Sölvi vitnar orðrétt í greinina en þar var tilkynnt að Sölvi hafi verið handtekinn og væri vistaður hjá Schulesen sýslumanni. Þar eru tilgreindir tveir glæpir sem Sölvi er ásakaður um. Annars vegar þjófnaðarmál í Skagafirði og hins vegar utanskot á fé til tíundar í Skefilstaðahreppi.
Sölvi er ósáttur við þessa umfjöllun og „höfunda Norðra“. Hann telur sig verðskulda að minnst sé á góðverk hans, t.d. peningagjöf sem hann minnist á. Mögulega er textanum ætlað að vera aðsend grein í Norðra.

Skjal 6, bakhlið

Skjal 6, bakhlið

Sölvi býsnast yfir lygum á sig saklausan almennt án þess að nefna nein nöfn en minnist þó sérstaklega á prent og skriflegar lygar.

Skjal 6, framhlið

Skjal 6, framhlið

Kunnuglegar ávirðingar um lygar. Þeir ljúga upp á Sölva og margfalda svo lygarnar og ljúga loks að hann hafi viðurkennt að þær séu sannar.

Skjal 7, bakhlið

Skjal 7, bakhlið

Framhald af lofi og píslum Sölva. Talað um Sölva í þriðju persónu og sögumanni er lesandinn ofarlega í huga eins og hann sé einhver tiltekinn en er aldrei nefndur á nafn.

Skjal 7, framhlið

Skjal 7, framhlið

Hér er Sölvi kynntur sem frelsari mannkyns. Lesandinn er ávarpaður og talinn ekki trúa því að Sölvi sé þess umkominn að vera þessi mikli maður en þá er honum bent á að hann þekki ekki manninn né verk hans. Síðan eru helstu kostir og verk tíunduð sem eru töluverð þrátt fyrir allar þær raunir sem hann þarf að ganga í gegnum.
Ljóst er að hvorug hlið arkarinnar er upphaf og vantar því augljóslega framan á þessa umfjöllun.

Skjal 8, bakhlið

Skjal 8, bakhlið

Byrjar á ferskeytlu sem er greinilega um Sölva og gáfur hans en hún er ógreinileg vegna rakaskemmda.
Svo virðist sem einhver maður í Axarfirði hafi ort vísuna um Sölva. Hann er ekki nafngreindur en er viðloðandi frásögnina
Á síðunni eru eins konar heilræði um hvernig best sé að haga sínu lífi. Ganga veg sannleikans og dygðarinnar

Skjal 8, framhlið

Skjal 8, framhlið

„og fluttur af þrælum, og tekinn fastur og barinn og þrælkaður …“
Kunnugleg ræða um sakleysi og píslir Sölva án þess að nokkuð sé tilgreint sérstaklega.

Skjal 9, bakhlið

Skjal 9, bakhlið

Á bakhliðinni er sama umfjöllun um alföðurinn og náttúruna sem síðan leiðir Sölva að eigin píslarsögu en hann sækir styrk sinn í drottinn og náttúruna.

Skjal 9, framhlið

Skjal 9, framhlið

„Blessuð náttúran! Og öll niðurröðunin í henni, hvernig allt er í jafnvægi.“
Hér fjallar Sölvi um lífsspeki sína sem er um margt áhugaverð og er testinn lofgjörð um náttúruna og alföðurinn. Þessa speki Sölva má tengja beint við hugmyndir þeirra heimspekinga sem mest voru áberandi í hugmyndafræði rómantíkurinnar.

Skrifreglur handa manni

„Skrifreglur handa manni“ er titill skjalsins og þar eru ritaðar í sex liðum leiðbeiningar í skrift. Sölvi ávarpar einhvern í textanum og virðist vera að skrifa þessar reglur niður fyrir einhvern ónafngreindan sem bað hann um slíkar reglur. Á bakhlið arkarinnar er svo texti óskyldur skrifreglunum en þar fer kunnuglegur reiðilestur yfir illri meðferð á Sölva.

Sölvi: þræll og sölumaður norðlenskra höfðingja (nr. 41)

Hér virðist vera í heilu lagi smásaga af píslum Sölva sem þræll og sölumaður norðlenskra höfðingja. Hann fer um allt land eins og honum er skipað og selur gripi sem hann hefur smíðað, öllum hagnaðinum á hann síðan að skila af sér til höfðingjana en hann á að hlýða skipunum. En það er í mótsögn við eðli Sölva því hann er fyrir náð Guðs boðberi sannleikans og dyggðarinnar en ekki lyginnar og syndarinnar sem störf fyrir þessa höfðingja fela í sér og spurningin verður hvort Sölvi losni einhvern tímann undan þessum þrældómi og kvölum.

Spurningar í landafræði

Á þessum síðum er að finna ýmis konar spurningar í landafræði. Engin svör er þó að finna við spurningum þessum sem eru tölusettar í 89 liðum.

Um flutning Sölva sem fanga

Í þessu handriti lýsir Sölvi illri meðferð á sér þegar hann er fluttur í varðhald á milli bæja i Svalbarðshreppi á Langanesi. Hann nafngreinir Sigfús Jónsson og Jón Jónsson sem fylgdarmenn sína. Upphaf frásagnarinnar bendir til þess að ferðalagið hafi verið lengra en hún hefst svo: „Nú fóru níðingarnir á stað með Sólon speking, út á sljettuna …“ Af fráögn Sölva má ráða að Jón þessi hafi verið vinnumaður hjá Ólafi bónda á Ytra – Álandi og Sigfús þessi lausamaður bróðir konu Guðmundar í Flögu. Fyrsti viðkomustaður þeirra var Svalbarð en Sölva líkaði illa móttökur séra Vigfúsar Sigurðssonar og heimilisfólks hans. Þar virðast þeir hafa stoppað stutt við en haldið áfram yfir Svalbarðsá með viðkomu í Garðstungu og síðan yfir Tunguá og síðan eftir fjallgarðinum og í Sjóarland (Sævarland). Þar endar ferðalýsing Sölva líkast til hefur dagleiðin endað þar. Sölvi nefnir heimilisfólk allt á Sjóarlandi en þar bjuggu Gísli Sigfússon og kona hans Margrét Ólafsdóttir ásamt börnum sínum Gunnari og Sigríði.
Fólki þessu lýsir Sölvi sem heimsku en nefnir ekki að þau hafi komið sérstaklega illa fram við hann en fer nokkuð ítarlega yfir framkomu og slæma meðferð af hendi fylgdarmanna sinna, þeirra Sigfúsar og Jóns. Sérstaklega tekur hann fram að meðferð sú hafi verið fyrirskipuð af hreppstjóranum í Flögu Guðmundi Jónssyni. Þessi illa meðferð fólst m.a. í að neita Sölva um mat og drykk en hann segir þá hafa bent þegjandi á árnar þegar hann bað þá um eitthvað að drekka. Sömuleiðis segir Sölvi þá hafa látið hann bera þá yfir vatnsföllin á leiðinni. Stefán nokkurn Jónsson nefnir hann líka sem illmenni sem kemur illa fram við hann.

Um fólkið í Ærlækjarseli

Á þessum síðum fjallar Sölvi um vist sína í Ærlækjarsel en þar var hann vistaður í tengslum við réttarhöldin árið 1854 sem enduðu með því að Sölvi var dæmdur til fangelsisvistar í Kaupmannahöfn.

"Um heimspeki"

Á þesum síðum boðar Sölvi trú sína og fjallar um hvaða aðferðum er best að beita við trúariðkun. Hann varar sérstaklega við bókstafstrú en telur aðferðir heimspekinga gagnlega til þess að feta áfram veginn að sannleikanum og dyggðinni.

Um helstu náttúrufyrirbæri á Íslandi (nr. 16)

Ýmsar tölulegar upplýsingar um náttúrufyrirbæri á Íslandi. Eins og t.d. lengd vatnsfalla og hitastig þeirra og hitastig Geysis og ýmsar aðrar upplýsingar um hverinn. Einnig er gerð grein fyrir hæstu fjöllum og legu landsins á jarðarkringlunni, stærð þess og helstu eyjar.

Um Jón Bergþórsson frá Öxará

Þessi texti fjallar um bón Jóns Bergþórssonar en hann vildi fá upphafsstafi sína skrautritaða. Nokkuð sem Sölvi gerði stundum fyrir samferðamenn sína og velgjörðarmenn. Líklega var Jón þessi fæddur 1797 og dó 1877.

Um málaferli 1853-1854

Á þessum síðum ávarpar sögumaður Sölva og fjallar um bága stöðu hans í varhaldinu og ráðleggur honum um hvaða stefnu hann skuli taka

Um slæma vist i Keldunes

Hér lýsir Sölvi vistinni hjá Jóhanni Pálssyni (1821-1862) og Margréti konu hans í Keldunesi. Honum líkar vistinn greinilega ekki vel og þykir nóg um róginn, lygina og fyrirlytninguna. Hann líkir frúnni m.a. við Gróu á Leiti.

Um yfirnáttúruleg afköst og dvöl á Breiðumýri

„Þó verst við höfund þessarar bókar …“ þessi tilvitnun gefur til kynna að um sé að ræða brot úr einhverri bók eftir Sölva. Mögulega þeirri sem svo oft er nefnd sjö miljóna arka bókin.
„Það er þó merkilegt, það þori að skamma Sölva ... fyrst það heldur að hann sé sjálfur djöfullinn.“
Hann talar almennt um stöðu sína gagnvart höfðingjunum og víkur að vist sinni á Breiðamýri. Fer með kunnulega rullu um yfirnáttúruleg afköst sem eru af almenningi eignuð djöflinum sjálfum.

Úr daga-, harma- og forlagabókum Sölva

Ljóð sem virðist vera ein samhangandi frásögn á bæði framhlið og bakhlið. Erfitt að greina einhver skil á milli erinda og formið virðist ekki vera mjög fast í reipunum en ljóðlínurnar eru mislangar. Fyrst eru óvildarmenn á Sölva í Ærlækjarseli tilgreindir en síðan beinist athyglin að píslum Sölva og sambandi hans við Guð.

Ýmsar hugleiðingar um trú og siðfræði

Á þessum síðum boðar Sölvi lífspeki sína á almennum nótum, líkt og ráðleggingar til lesenda. Hann ávarpar lesandann ítrekað og jafnvel virðist sem hann sé að ávarpa einhvern ákveðinn mann en á bakhlið síðu fjögur ávarpar hann fimmtán ára efnilegan drykkjuhrút.

Fangamark Elínar Vigfúsdóttur

Fangamark Elínar Vigfúsdóttur frá Geirmundarstöðum í Skagafirði, síðar húsfreyju að Borgargerði og Daðastöðum. Áletrunin er: "yngisstúlkan E V D". Upplýsingar um fangamarkið ritar Gunnar S. Sigurjónsson.

Results 426 to 501 of 501