Showing 987 results

Archival descriptions
Héraðsskjalasafn Skagfirðinga (1947-)** Text
Advanced search options
Print preview Hierarchy View:

987 results with digital objects Show results with digital objects

Sveitabók 1906-1921

Sveitabók - fjárhagsáætlanir; útsvar; reikningar sveitasjóðs; fátækraframfærsla; aukavegavinna; afréttartollur. 1906-1921. Bókin er í góðu ástandi.

Sveitablaðið Stígandi 1890-1891

Sveitablaðið Stígandi sem "nokkrir Hólamenn" gáfu út 1890-1891. Sveitablöðin voru handskrifuð rit sem gengu manna á millum. Fyrsta blað Stíganda er dagsett 20. desember 1890. Á fyrstu síðu er "Ávarp til Hólahreppsmanna". Þar segir:
"Það er orðið svo almennt viðurkennt að eigi þarf að taka það hér fram, hve mikla þýðingu það hefur fyrir andlegt líf mann að sem greiðastur vegur sé á samræur meðal þeirra. En sökum þess hve erfitt er að sækja málfundi, þá hafa bækur, þjóðblöð, sveitablöð og fl. þvl. verið skráð, til að bæta úr þeim erfiðleikum, sem málfundir hafa í för með sér.
Vér Hjaltdælir höfum eigi fengið orð fyrir að vera forkálfar í framfara málum, né neinu því er að félagsskap hefir lotið. En allt fyrir það, þótt mörgum hafi verið eiginlegt að bauka sem mest fyrir sig, þá mönnuðum vér oss þó svo upp í fyrra haust að koma á fót mánaðarsamkomum í Lestrarfélagi voru og að halda úti blaðinu "Hjalta" sem var lesið upp á fundum félagsins. Á aðalfundi lestrarfélagsins á síðastliðnu voru var ákveðið að halda áfram samskonar fundafélagi á næsta vetri og blaðið Hjalti héldi áfram tilveru sinni. Voru því á nefndum fundi, kosnir þrír menn í ritstjórn blaðsins og boðað til fundar fyrsta sunnudag í vetri, og skyldi þá lesið upp blað félagsins. Þó að allt þetta væri samþykkt með nær því öllum atkvæðum, þá lagðist það þegar á fundinum í grun einstakra, að fundar- og blaðfélagi Hjaltdælinga væri stungið það svefnþorn er eigi mundi úr hrökkva á næsta hausti. Ástæðan til þessa var sú, að á fundinum kom það í ljós, að enginn vildi án endurgjalds bera einn þann átroðning er fundirnir hlytu að hafa í för með sér. Fundurinn áleit, að lakara væri að skipta um fundarstaði yfir veturinn og var því samþykkt að verja 10 kr. af fé félagsins til fundarhaldskosnaðar yfir allt árið.
Svo kom sumardagurinn fyrsti í vetri, en enginn kom á fund og ekkert blað kom út og til þessa dags, hefir eigi bólað á neinum framkvæmdum í þessa stefnu.
Til þess nú, að reyna að gjöra hreppsbúum hægara með að talast við á þessum vetri þá höfum vér nokkrir Hólamenn, ásett oss, að halda úti mánaðarblaði fyrir sveit vora. Nafn blaðsins er "Stígandi" og er stefna þess, að fræða, skemmta og benda til þess er betur má fara. Eigi mun Stígandi verða myrkur í máli, en forðast vill hann persónuleg meiðyrði. Vér útgefendur svörum til laga ábyrgðar á nafnlausum ritgjörðum og gefum oss útgefendum kost, að sem flestir af hreppsbúum vildu taka til máls og senda ritgjörðir í Stíganda. Ef þeir vilja halda nafni sínu leyndu, þá geta þeir snúið sér til hvers af kennurum og skólapiltum á Hólum er þeir vilja eða bezt trúa, og verður þá séð um , að ritgjörðin komist til ritstjórnar er ræður úrslitum, hvort hún skuli takast í blaðið eður eigi.
Vér útgefendur treystum því, að hreppsbúar greiði sem bezt fyrir göngu Stiganda og biðjum þá svo vel gjöra og rita á hvert blað komu og farardag hans frá hverju heimili. Ef einhversstaðar er tafið fyrir göngu blaðsins án nauðsynja og að óþörfu, þá hættir það göngu sinni til þeirra bæja.
En ef svo skyldi vera að einhverjir vilja eigi fá blaðið til aflestrar gegn því að flytja það til þess heimilis, sem ákveðið er í boðleið Stíganda, þá eru þeir hinir sömu beðnir að skýra frá því í fyrsta atölublaði hans.
Vér óskum sveitungum vorum góðs vetrar og að Stígandi geti lagt lítinn skerf til þess að agjöra oss gagn og skemmtun á þessum yfirstandandi vetri."

Stígandi sveitablað

Sveitablað sem hefur gengið á milli bæja í Blönduhlíð. Erfitt að átta sig á hver hefur forgöngu um stofnun blaðsins en svo virðist sem það hafi verið til áður og sé endurreist kringum 1919. Fyrri skráning (handritasafn HSk) segir: Stígandi, sveitar- eða lestrarfélagsblað í Út-Blönduhlíð, að því er virðist. Ritað 1919 til 1925.

Stígandi lestarfélag (1919-1925)

Skjal 9, framhlið

„Blessuð náttúran! Og öll niðurröðunin í henni, hvernig allt er í jafnvægi.“
Hér fjallar Sölvi um lífsspeki sína sem er um margt áhugaverð og er testinn lofgjörð um náttúruna og alföðurinn. Þessa speki Sölva má tengja beint við hugmyndir þeirra heimspekinga sem mest voru áberandi í hugmyndafræði rómantíkurinnar.

Skjal 9, bakhlið

Á bakhliðinni er sama umfjöllun um alföðurinn og náttúruna sem síðan leiðir Sölva að eigin píslarsögu en hann sækir styrk sinn í drottinn og náttúruna.

Skjal 8, framhlið

„og fluttur af þrælum, og tekinn fastur og barinn og þrælkaður …“
Kunnugleg ræða um sakleysi og píslir Sölva án þess að nokkuð sé tilgreint sérstaklega.

Skjal 8, bakhlið

Byrjar á ferskeytlu sem er greinilega um Sölva og gáfur hans en hún er ógreinileg vegna rakaskemmda.
Svo virðist sem einhver maður í Axarfirði hafi ort vísuna um Sölva. Hann er ekki nafngreindur en er viðloðandi frásögnina
Á síðunni eru eins konar heilræði um hvernig best sé að haga sínu lífi. Ganga veg sannleikans og dygðarinnar

Skjal 7, framhlið

Hér er Sölvi kynntur sem frelsari mannkyns. Lesandinn er ávarpaður og talinn ekki trúa því að Sölvi sé þess umkominn að vera þessi mikli maður en þá er honum bent á að hann þekki ekki manninn né verk hans. Síðan eru helstu kostir og verk tíunduð sem eru töluverð þrátt fyrir allar þær raunir sem hann þarf að ganga í gegnum.
Ljóst er að hvorug hlið arkarinnar er upphaf og vantar því augljóslega framan á þessa umfjöllun.

Skjal 7, bakhlið

Framhald af lofi og píslum Sölva. Talað um Sölva í þriðju persónu og sögumanni er lesandinn ofarlega í huga eins og hann sé einhver tiltekinn en er aldrei nefndur á nafn.

Skjal 6, framhlið

Kunnuglegar ávirðingar um lygar. Þeir ljúga upp á Sölva og margfalda svo lygarnar og ljúga loks að hann hafi viðurkennt að þær séu sannar.

Skjal 6, bakhlið

Sölvi býsnast yfir lygum á sig saklausan almennt án þess að nefna nein nöfn en minnist þó sérstaklega á prent og skriflegar lygar.

Skjal 5, framhlið

Á þessari örk bregst Sölvi við frétt sem birtist í Norðra þann 1. Október 1853. Sölvi vitnar orðrétt í greinina en þar var tilkynnt að Sölvi hafi verið handtekinn og væri vistaður hjá Schulesen sýslumanni. Þar eru tilgreindir tveir glæpir sem Sölvi er ásakaður um. Annars vegar þjófnaðarmál í Skagafirði og hins vegar utanskot á fé til tíundar í Skefilstaðahreppi.
Sölvi er ósáttur við þessa umfjöllun og „höfunda Norðra“. Hann telur sig verðskulda að minnst sé á góðverk hans, t.d. peningagjöf sem hann minnist á. Mögulega er textanum ætlað að vera aðsend grein í Norðra.

Skjal 5, bakhlið

Sölvi heldur áfram að fjalla um óheiðarleika Norðra og ber blaðið saman við Þjóðólf og Ingólf sem segja satt ólíkt því fyrst nefnda.

Skjal 4, framhlið

Sölvi fjallar um yfirvofandi dóm á Húsavík en búið er að flytja hann frá Ærlækjarseli og hann virðist vera meðvitaður um að hann verði dæmdur í fangelsi og jafnvel í öðru landi:
„því allt vilja þeir til vinna að koma Sölva í ævilangt fangelsi.“
„Þeir ætla nú að dæma hann fyrir þetta sama út úr landinu, til að þola þar allar skelfingar og grimmd,“

Skjal 4, framhlið

Sögumaður fjallar um hæfileika Sölva á tónlistarsviðinu. Nefnir á nafn þá Tómas Sæmundsson og Jónas Hallgrímsson.

Skjal 3, opna

Ferð djöfulsins um landið heldur áfram. Hann kemur víða við. Leið hans liggur austur eftir úr Skagafirði og kunnuglegir staðir og fólk er nefnt til sögunnar. Axarfjörður, Húsavíkurbakki, Kelduhverfi og Ærlækjarsel eru meðal staða sem djöfulinn heimsækir og lýsingarnar á meðferð hans á því fólki sem varð á vegi hans eru gróteskar.

„Var bæði svangur og þyrstur, þegar hann hafði sveimað neðan úr helvíti upp á Ísland“

Skjal 3, opna

Hér heldur áfram umfjöllun um tilraun Sölva til að henda reiður á rúmmálseininguna Katlamálsskjólu.

Skjal 3, framhlið

Frásögn af raunum og yfirnáttúrulegum kröftum Sölva. Fólk er víst hrætt við hann því það telur hann hafa krafta sína frá djöflinum en samkvæmt sögumanni passar það ekki vegna manngæsku hans.

Skjal 3, framhlið

Frásögn af ferðum djöfulsins um Ísland. Hólar í Hjaltadal eru sögusvið frasagnarinnar áður en leikurinn berst austur eftir.

Skjal 3, framhlið

Hér heldur áfram umfjöllun um Katlamálsskjólu en ólíklegt er að þessi síða komi í beinu framhaldi af þeim tveim fyrstu en augljóslega er þetta sama umfjöllun, þ.e. tilraun til að henda reiður á rúmmálseiningu sem notuð er í Jónsbók og heitir Katlamálsskjóla.

Skjal 3, framhlið

„það þreytist að berja Sölva í járnunum“
Sölvi lýsir því að fólk þetta berji hann í járnum. Líkast til er þetta í varðhaldi í kringum réttarhöldin 1853-4 að minnsta kosti nefnir hann nokkra sem voru eða gætu hafa verið þar á þeim tíma, t.d. var Hósías prestur á svæðinu á þessum árum.
Barsmíðarnar bíta ekki á Sölva sem lætur á engu bera enda er hann „meiri andi en maður“ og getur leitt hjá sér sárskaukann.

Skjal 3, framhlið

Sögumaður eggjar lesandann til að veita umhverfi sínu athygli og skilja sig með fræðslu frá skepnunum. Því næst hefst umfjöllun um sólina og reikistjörnur sólkerfisins.

Skjal 3, bakhlið

Upphafslína:
„Það er haft fyrir satt að ófriðurinn falli yður lang verst af öllum skelfingum og kvölum á sál og líkama iðar Sólon minn!“
Allir voru þar (óljóst hvar) voru við hann bölvaðir en allra verstur var þó Jakob Pétursson. Sölvi segir Jakob þennan hafa framið glæp en komist hjá refsingu með hjálp föðurs síns. Ásakanir sem koma fyrir á fleiri stöðum í þessum handritum, m.a. segir Sölvi hann hafa hrökklast úr Reykjavík.

Skjal 3, bakhlið

„þannig hélt djöfullinn til vítis með alla lestina sína.“
Sagan endar á því að djöfullinn heldur til síns heima með allar þær sálir sem hann safnaði saman á ferð sinni um Ísland.

Skjal 26, opna

Þessi örk er greinilega hluti af siðfræðibók Sölva því hér eru nokkrar viðbætur við þriðju grein hennar og þær fjalla um samband siðfræði og trúar, einkum um hvernig siðbótin hafi leitt hið sanna samband þar á milli í ljós andstætt harðstjórnaranda kaþólsku kirkjunnar.

Results 171 to 255 of 987