Identity area
Reference code
Title
Date(s)
- 1947-2000 (Accumulation)
- 1870-2000 (Creation)
Level of description
Fonds
Extent and medium
Um 20.000.
Context area
Name of creator
Biographical history
Ekkert hérað hafði eins afkastamikla sagnamenn og Skagafjörður. Má þar nefna Jón Espólín sýslumann, Gísla Konráðsson og Einar Bjarnason. Þessir menn fyrri tíðar voru mikilvægir sem ritarar sögu þjóðarinnar fyrr á öldum, en þegar líða fór á 20. öld tóku aðrir menn við merkinu og lögðu áherslu á að gögn þeirra sem rituðu þessar merku heimildir færu ekki í glatkistuna, heldur væru varðveittar komandi kynslóðum til fróðleiks. Sögufélag Skagfirðinga var stofnað árið 1937 og var tilgangur þess m.a. að safna heimildum um liðna tíma og varðveita þau á tryggum stað. Árið 1947 lagði Jón Sigurðsson alþingsmaður á Reynistað fram frumvarp til laga, sem heimilaði stofnun skjalasafna í einstökum héruðum, sem lutu þó yfirstjórn Þjóðskjalasafns Íslands. Var stofnun safnsins beint framhald af stofnun Sögufélagsins og átti í raun að varðveita þær heimildir sem Sögufélagið nýtti sér við rannsóknir og útgáfu. Í kjölfar þess að lögin um héraðsskjalasöfn voru samþykkt var Héraðsskjalasafn Skagfirðinga stofnað og var það hið fyrsta sinnar tegundar en önnur héruð fylgdu á eftir. Engin vafi er á að áhugi Jóns á sögu og menningu Skagafjarðar varð til þess að safnið var stofnað. Tíu árum áður var Sögufélag Skagfirðinga stofnað af Jóni og félögum hans, en þeir gerðu sér fljótlega ljóst að mikilvægt væri að geta safnað gögnum á héraðsvísu og varðveitt heima í héraði. Sögufélagið hafði þegar safnað talvert miklu af handritum og opinberum gögnum, sem það fól nú Héraðsskjalasafninu til varðveislu.
Smátt og smátt óx safninu ásmegin, einkum vegna mikils áhuga nokkurra einstaklinga sem lögðu á sig ómælda vinnu í sjálfboðastarfi við söfnun á skjalgögnum og ljósmyndum. Fyrsti formlegi skjalavörður við safnið var Kristmundur Bjarnason á Sjávarborg og gengdi hann því embætti til 1990 er Hjalti Pálsson tók við sem héraðsskjalavörður. Unnur Ingvarsson var héraðsskjalavörður frá 2000 til 2014. Núverandi héraðsskjalavörður er Sólborg Una Pálsdóttir og tók hún við starfi árið 2014.
Repository
Archival history
"... til þess að myndefni sé aðgengilegt, þarf að skrá það rækilega. Kristján C. Magnússon hóf það verk, og því var fram haldið sumarið 1976. Hafist var handa um að skrá mannamyndir. Leitað var ráða hjá Þjóðminjasafni, og hafa starfsmenn þess, safnverðirnir Halldór Jónsson og Guðmundur Ólafsson, verið einkar hjálplegir; ítarlegar leiðbeiningar Halldórs urðu raunar grundvöllur þess kerfis, sem haft er til leiðsagnar, en það er að öðru leyti samið hér á safninu. Mannamyndir eru í 4 stærðarflokkum; þær minnstu falla undir visit-stærð (10,5x6,5 cm), þá cabinet (16,5x10,5 cm), folio sem tekur við af cabinet, stræð allt að 35x24 cm, og stærri myndir en folio, gjarnan nefndar jumbo. Visit og cabinetstærðir eru síðan flokkaðar í einstaklings- og hópmyndir. ... Myndirnar fá raðtölu innan hvers flokks, visit 1, 2, 3, o.s.frv. Síðan eru upplýsingarnar, sem tiltækar eru, færðar inn á tvöfalda spjaldskrá. Sérhver mynd fær svonefnd myndspjald. Á það er skráð nafn þess, sem a myndinni eru, eða nöfn, ef um hópmynd er að ræða, og er mikil áhersla lögð á, að allir þekkist. Á myndspjald eru og skráðar upplýsingar um myndina sem slíka, hvenær hún sé tekin, feril hennar, nafn ljósmyndara, hvenær myndin barst safninu og hver sé gefandi. Raunar eru í fæstum tilvikum allar þessar upplýsingar fyrir hendi. Á næstu síðu eru dæmi um myndspjöld.
Í hinim hluta spjaldskrárinnar eru heimildaspjöld. Sérhver einstaklingur á mynd í eigu safnsins fær slíkt spjald. Á það er skráð nafn hans og heimili, ef unnt er, og ætíð er kostað kapps um, að ekki fari milli mála, hver maðurinn sé. Á þessum spjöldum er að öðru leyti vísað til flokks og raðtölu á mynd, þar sem viðkomandi getur að líta."
Immediate source of acquisition or transfer
Content and structure area
Scope and content
Ljósmyndasafnið er að stofni til úr tveimur áttum: Sögfélag Skagfirðinga gaf safninu á sínum tíma fjölda mynda og hefur sífellt verið að bæta við. Kristján C. Magnússon var afar ötull myndasafnari og tók sjálfur ljósmyndir, m.a. af mönnum í dagsins önn. Sigrún M. Jónsdóttir, ekkja Kristjáns, gaf Héraðsskjalasafni Skagfirðinga safn manns síns eftir hans dag, mikið og gott að vöxtum. ... Safninu hafa og borist stórhöfðinglegar gjafir einstaklinga. Markmiðið er að safna saman á einn stað sem mestu af því, er víkur að sögu lands og lýðs í Skagafirði."
Appraisal, destruction and scheduling
Accruals
System of arrangement
Conditions of access and use area
Conditions governing access
Conditions governing reproduction
Language of material
- Icelandic
Script of material
Language and script notes
Physical characteristics and technical requirements
Finding aids
Allied materials area
Existence and location of originals
Existence and location of copies
Related units of description
Notes area
Alternative identifier(s)
Access points
Subject access points
Place access points
Name access points
Genre access points
Description control area
Description identifier
Institution identifier
Rules and/or conventions used
Status
Final
Level of detail
Partial
Dates of creation revision deletion
31.3.2016 frumskráning í atom, sup.
Language(s)
- Icelandic
Script(s)
Sources
Safnamál 2. árg., 1978 (Héraðsskjalasafn Skagfirðinga, Héraðsbókasafn Skagfirðinga), 9-10.