Prenta - forskoðun Loka

Sýnir 60283 niðurstöður

Lýsing á skjalasafni
Advanced search options

Find results with:

í
Bæta við nýjum forsendum

Limit results to:

Filter results by:

Filter by date range:

Use these options to specify how the date range returns results. "Exact" means that the start and end dates of descriptions returned must fall entirely within the date range entered. "Overlapping" means that any description whose start or end dates touch or overlap the target date range will be returned.
Prenta - forskoðun Hierarchy View:
Ascending

35618 niðurstöður með stafrænum einingum Sýna niðurstöður með stafrænum einingum

Skjal 26, framhlið

Skjal 26, framhlið

Þessi örk er greinilega hluti af siðfræðibók Sölva því hér eru nokkrar viðbætur við þriðju grein hennar og þær fjalla um samband siðfræði og trúar, einkum um hvernig siðbótin hafi leitt hið sanna samband þar á milli í ljós andstætt harðstjórnaranda kaþólsku kirkjunnar.

Skjal 3, framhlið

Skjal 3, framhlið

Hér heldur áfram umfjöllun um Katlamálsskjólu en ólíklegt er að þessi síða komi í beinu framhaldi af þeim tveim fyrstu en augljóslega er þetta sama umfjöllun, þ.e. tilraun til að henda reiður á rúmmálseiningu sem notuð er í Jónsbók og heitir Katlamálsskjóla.

Skjal 1, bakhlið

Skjal 1, bakhlið

Þessi síða hefst á umfjöllun um Guð en á síðari hluta síðunnar er stjörnufræðin í brennidepli. Aðalega um fjarlægðir reikistjarna frá jörðu.

Skjal 2, bakhlið

Skjal 2, bakhlið

Sölvi segir strax í fyrstu málsgrein síðunnar að hann geti ekki fjallað meira um stjörnufræði eða nokkuð annað i bili vegan kvala og þrældóms sem hann má þola. Á eftir fer almenn umfjöllun um píslir Sölva.

Síða 2, framhlið

Síða 2, framhlið

Síðan hefst á hugleiðingum um dauðann og samband sálar og líkama því næst snýr Sölvi sér að nafngreindum prestum sem hann telur vitlausa og ekki skilja hvað felist í sögninni að sálast.
En þetta eru Jörgen Kröyer prestur á Helgafelli í Reykjadal, nafngreindur prestur á Skinnastöðum (en erfitt er að greina hvert seinna nafnið er en það er líklega Hjörleifur Guttormsson sem var prestur á Skinnastöðum frá 1849 – 1870) og loks Jón Ingjaldsson prestur á Húsavík.

Síða 2, bakhlið

Síða 2, bakhlið

Á þessari síðu er fallað um tilgang lífsins og Guð. Lífið er eilíft og það er líka sannleikurinn og spekin. En Guð stjórnar sköpunarverki sínu því ekkert í alheimi getur breytt vilja Guðs því hann er eilífur og almáttugur.

Síða 1, framhlið

Síða 1, framhlið

Umfjöllun um goðafræði. Byrjar á einfaldri útlistun á sköpun heimsins þar sem Óðinn er í aðalhlutverki. Síðan kemur lýsing á Þór og Valhöll sem er svo rúm að áttahundruð manns geta hæglega gegnið samhliða inn um hvert af þeim 570 hliðum sem á henni var að finna.

Síða 1, framhlið

Síða 1, framhlið

Á þessari síðu er fjallað um eldgos í Heklu og almennt um eldvirkni á Íslandi. Sérstaklega eru gosin 1766 og 1845 nefnd. Síðan er fjallað um gosefnin og hvernig eldvirknin mótar landslagið.

Síða 1, bakhlið

Síða 1, bakhlið

Þriðja spurning er náttúrufræðileg og snýr að jöklunum í sveitinni
Fjórða spurning snýr að berginu í klettunum
Fimmta spurning er hvort einhverjar járntegundir sé að finna í grjótinu.
Í sjöttu spurningu er spurt hvort nokkrar leifar af jurtum eða dýrum frá fornöld leynist í jörðu, svo sem eins og surtarbrandur.
Í sjöundu spurningu er spurt hvort einhverjar brennisteinsnámur sé að finna í sveitinni

Síða 1, framhlið

Síða 1, framhlið

Ýmsar tölulegar upplýsingar um náttúrufyrirbæri á Íslandi. Eins og t.d. lengd vatnsfalla og hitastig þeirra og hitastig Geysis og ýmsar aðrar upplýsingar um hverinn.

Um flutning Sölva sem fanga

Í þessu handriti lýsir Sölvi illri meðferð á sér þegar hann er fluttur í varðhald á milli bæja i Svalbarðshreppi á Langanesi. Hann nafngreinir Sigfús Jónsson og Jón Jónsson sem fylgdarmenn sína. Upphaf frásagnarinnar bendir til þess að ferðalagið hafi verið lengra en hún hefst svo: „Nú fóru níðingarnir á stað með Sólon speking, út á sljettuna …“ Af fráögn Sölva má ráða að Jón þessi hafi verið vinnumaður hjá Ólafi bónda á Ytra – Álandi og Sigfús þessi lausamaður bróðir konu Guðmundar í Flögu. Fyrsti viðkomustaður þeirra var Svalbarð en Sölva líkaði illa móttökur séra Vigfúsar Sigurðssonar og heimilisfólks hans. Þar virðast þeir hafa stoppað stutt við en haldið áfram yfir Svalbarðsá með viðkomu í Garðstungu og síðan yfir Tunguá og síðan eftir fjallgarðinum og í Sjóarland (Sævarland). Þar endar ferðalýsing Sölva líkast til hefur dagleiðin endað þar. Sölvi nefnir heimilisfólk allt á Sjóarlandi en þar bjuggu Gísli Sigfússon og kona hans Margrét Ólafsdóttir ásamt börnum sínum Gunnari og Sigríði.
Fólki þessu lýsir Sölvi sem heimsku en nefnir ekki að þau hafi komið sérstaklega illa fram við hann en fer nokkuð ítarlega yfir framkomu og slæma meðferð af hendi fylgdarmanna sinna, þeirra Sigfúsar og Jóns. Sérstaklega tekur hann fram að meðferð sú hafi verið fyrirskipuð af hreppstjóranum í Flögu Guðmundi Jónssyni. Þessi illa meðferð fólst m.a. í að neita Sölva um mat og drykk en hann segir þá hafa bent þegjandi á árnar þegar hann bað þá um eitthvað að drekka. Sömuleiðis segir Sölvi þá hafa látið hann bera þá yfir vatnsföllin á leiðinni. Stefán nokkurn Jónsson nefnir hann líka sem illmenni sem kemur illa fram við hann.

Síða 3, bakhlið

Síða 3, bakhlið

Handritið hefst á níðvísu sem Sölvi kallar „Grafskrift“ Jóa Sölvasonar í Ærlækjarseli sem fær fær ekki falleg eftirmæli frá Sölva. Á eftir fylgir frásögn Sölva sem fjallar greinilega um þau þáttaskil þegar Sölvi var fluttur frá Ærlækjarseli til Húsavíkur árið 1854 þar sem var réttað yfir honum og hann loks dæmdur betrunarvistar í Kaupmannahöfn. Handritið virðist vera ritað bæði í Ærlækjarseli og á Húsavíkurbakka hjá sýslumanninum. Fyrst virðist hann vera í Ærlækjarseli þaðan sem hann býst við að verða fluttur á Bakka (Húsavíkurbakka) til Skúlasonar. (Hér er væntanlega átt við Sigfús Skúlason sýslumann sem kallaði sig Sigfús Schulesen. Sölvi virðist rita nafn hans á ýmsa vegur en notast yfirleitt ekki við skírnarnafnið). Sölvi segir upp og ofan af því sem fram fer og augljóst er að Sölvi býst ekki við öðru en að fá dóm fyrir sakir sem hann sver af sér. Þar sem frásögninni sleppir virðast hafa liðið þrír dagar frá því hann kom til Schulesen sýslumanns.

Síða 01, framhlið

Síða 01, framhlið

„Segir þannig frá: að þá kom hann í Fnjóskadal,“
Hallgrímur Bjarnason og Hallgrímur Gíslason eru nefndir í þessum texta sem er einn samfeldur reiðilestur sem virðist beint að þeim tveimur.

Skjal 9, framhlið

Skjal 9, framhlið

„Blessuð náttúran! Og öll niðurröðunin í henni, hvernig allt er í jafnvægi.“
Hér fjallar Sölvi um lífsspeki sína sem er um margt áhugaverð og er testinn lofgjörð um náttúruna og alföðurinn. Þessa speki Sölva má tengja beint við hugmyndir þeirra heimspekinga sem mest voru áberandi í hugmyndafræði rómantíkurinnar.

Skjal 11, fyrri síða í opnu

Skjal 11, fyrri síða í opnu

Hér heldur áfram frásögnin af djöflinum og fylgjendum hans hér á Íslandi. Um miðja síðu snýr hann sér að sjálfum sér og hvernig hann er ógn við djöfulinn og hans málstað. Það kemur fram hvernig hann er kúgaður og píndur, rétt eins og allir þeir sem voga sér að ihuga að snúa frá villu síns vegar og snúa sér að dyggðinni og sannleikanum á drottins vegum.

Skjal 1, framhlið

Skjal 1, framhlið

„Draumur eins manns sem svaf altént með lokuð augun opin og gerði þannig alla drauma sína að sannindum, fullvissu og trú.“
Umfjöllun um speking vísindana sem fær vitranir sínar af alföðurnum.

Skjal 1, framhlið

Skjal 1, framhlið

Fyrri hluti síðunnar virðist vera endir á frásögn sem vantar framan á en umfjöllunarefnið er kunnuglegt. Þar er fjallað um illmennin sem nýðast á Sölva. Enginn er nefndur á nafn en þeim blótað hressilega.
Á seinni hluta síðunnar vendir sögumaður kvæði sínu í kross og textinn sem á eftir fer virðist vera bæn hans til Guðs en hann ávarpar hann beint. Bæn þessi heldur áfram á bakhlið síðunnar.

Skjal 1, framhlið

Skjal 1, framhlið

„Góðurinn minn! Hlýddu því: Hafðu ekki hálf…? á neinu sem þú gjörir: ef það er rétt, gjörðu það með alúð, sé það rangt láttu það ógjört.“
Þannig hefst síðan með ávarpi beint að lesandanum og á eftir fylgir nánari umfjöllun um kosti hinnar réttu breytni sem þarna er boðuð. Þar kemur Guð almáttugur að sjálfsögðu við sögu og spekingurinn sjálfur.

Skjal 1, bakhlið

Skjal 1, bakhlið

Vísa í sex erindum um Skagfirðinga. Á eftir fylgir nánari útlistun á misgjörðum þeirra í garð Sölva.

Sagan af Julien og Fleurie

Hér er saga eða ævintýri af systkinunum Júlíen og Fleurie. Þau eru af aðalsættum og búa við allsnægtir. Júlíen, ólíkt systir sinni, kemur illa fram við flækinga sem leita ásjár hjá fjölskyldunni. Þegar hann hefur í tvígang hafnað fólki sem þarf á hjálp að halda leggur maður í röðum mötli á hann álög sem setja hann í spor allslaus flækings. Hann er fluttur út í skóg ásamt systur sinni sem vildi af góðmennsku sinni fylgja honum. Þar eru þau skilin eftir og þurfa að bjarga sér sjálf og reiða sig á góðmennsku þeirra sem á vegi þeirra verða.
Sagan gerist í Bordeaux í Frakklandi í kringum 1820 – 30 en óvist er um uppruna hennar. Enginn titill er á sögunni en Sölvi setur nafn sitt undir undir hana. Það gerir hann ekki við riddarasöguna af Flóres og Blankiflúr, hvort það bendi til þess að Sölvi hafi sjálfur samið söguna skal ósagt látið en líklegra er að um endursögn á einhverju ævintýri sé að ræða.

Skjal 2, framhlið

Skjal 2, framhlið

Á þessum síðum má sjá sögu af djöflinum og hans framgöngu á Íslandi. Þema sem kemur nokkuð oft fyrir í handritum Sölva. Þá er því lýst hvernig djöfullinn fer um og safnar saman fólki sem hann á sálina í og leikur það oft grátt með ýmsum gróteskum hætti. Oft virðist vera um að ræða hefðbundna frásögn þar sem lýst er samskiptum Sölva við helstu fjandmenn sína, þar sem þeir eru nafngreindir en síðan fer frásögnin út í fantasíu sem stundum virðist tengd við drauma Sölva. Í þessari sögu eru nafngreindir menn sem sannarlega voru uppi og reyndust Sölva ekki sértaklega vel ef marka má þessa frásögn. Jóhannes nokkur frá Laxamýri og synir hans þeir jón og Kristján fá allir slæman vitnisburð frá Sölva. Hóp presta telur hann upp og segir þá alla vera á vegum andskotans en ekki drottins. Þetta voru þeir Björn Þorsteinsson (1805-1874) prestur á Stafafelli í Lóni. Bjarni Sveinsson á Múla í Skriðdal. Páll Magnússon (1801-1860) prestur í Sandfelli í Öræfum.

Skjal 2, opna

Skjal 2, opna

Hér eru ýmsir kynntir til sögunar sem fylgismenn og fornarlömb djöfulsins, til dæmis Allt heimilsfólkið á Ketilsstöðum á Völlum 1853, allt heimilisfólkið á Valþjófsstað, allt heimilisfólkið á Hofi í Eyjarfirði, allt heimilisfólkið og allt heimilisfólkið á Sauðanesi á Langanesi

Skjal 1, opna 3

Skjal 1, opna 3

Sögumaður fjallar áfram um þessa ferð Sölva þar sem hann selur og afhendir gripi fyrir höfðingjana, hann víkur að guðdóminum og skilningi Sölva á honum eins og kemur fram í tilvitnunni hér að neðan en Sölvi muni síðar birta alla sína speki í Sjö þúsund þúsunda auka bók sinni.
„… hans og speki, og þekkingu hans á öflunum, lífsins, ljósins, náttúrunnar og andaheimsins“

Efst á seinni síðu opnu:
„Þér undrist ekki á því heiðvirðu lesarar mínir! Þótt ég viti sannleikann um mig í bókunum mínum, yfir gáfur þær er Alfaðir gaf og gefur Sölva“
Þessi byrjun á seinni síðu opnunnar er athyglisverð, hér ávarpar sögumaðurinn lesandann og gefur um leið upplýsingar um sjálfan sig og um leið hægt að skilja það svo að sögumaður og Sölvi séu einn og sami maðurinn.
Frásögnin af Sölva sem er gæddur gjöfum Alföðursins heldur áfram, í bókum hans má lesa um sannleikann enda er hann á drottins vegum, sannleikans og dyggðarinnar gegn lyginni og syndinni.

Síða 3, opna

Síða 3, opna

Áfram heldur kennslustundin i deilingu en neðst á seinni síðu opnu eru einhvers konar talnatöflur.

Síða 3, bakhlið

Síða 3, bakhlið

Hér er allt í einu farið að fjalla um hvernig fólk eigi ekki skilið að komast í ríki guðs og Kobbi og fólkið í Ærlækjarseli er nefnt sérstaklega.

Síða 4, bakhlið

Síða 4, bakhlið

Útskýringum á deilingu tugabrota líkur en viðtekur óskyld umfjöllun um helstu fjandmenn Sölva á Norðurlandi og koma þar mörg kunnugleg nöfn fyrir, t.d. telur Sölvi Heimilislífið í Ærlækjarsel það guðlausasta sem hann hefur nokkurn tímann kynnst.

Skjal 1, opna 1

Skjal 1, opna 1

Á fyrri síðu þessa skjals boðar Sölvi áfram sína trú og fjallar sérstaklega um hvernig skuli feta veg dyggðarinnar, verða betri maður í dag enn í gær og standast freistingar heimsins með hjálp drottins.
Á seinni síðunni sem er ekki í beinu framhaldi af þeirri fyrri varar Sölvi við bókstafstrú en hvetur til þekkingarleitar. Hann þykist vita að þeirri leiti líkur aldrei. Hann tekur vinnubrögð heimspekinga sér til fyrirmyndar en ræður frá því að trúa á bókstafinn í blindni.

Skjal 2, framhlið

Skjal 2, framhlið

Hér hefst ný umfjöllun undir titlinum „Grein“ og enn er fjallað um trúmál. Líkt og á síðunum hér á undan er samband trúar og siðferðis höfundinum hugleikið. Hann veltir upp hugmyndum ólíkra trúarbragða og gerir grein fyrir ákveðnum eðlismunum sem hann telur vera, á milli þeirra, á sambandi siðferðis og trúarfræði. Máli sínu til stuðning vitnar hann ítrekað í ritninguna og jafnframt í kenningar heimspekinga, sérstaklega Kant og Fichte.

Skjal 2, opna 1

Skjal 2, opna 1

Á þessum síðum er umfjöllunarefnið samband siðferðis og trúarfræði eins og á fyrri síðum þessa kafla, jafnframt er fjallað um andstæðupari sannleika og lygi. Höfundurinn notar ritninguna sér til stuðning og vitnar jaframt í kenningar heimspekinga, sérstaklega Kant og Fichte.

Skjal 2, opna 4

Skjal 2, opna 4

Á þessum síðum er umfjöllunarefnið samband siðferðis og trúarfræði eins og á fyrri síðum þessa kafla, jafnframt er fjallað um andstæðupari sannleika og lygi. Höfundurinn notar ritninguna sér til stuðning og vitnar jaframt í kenningar heimspekinga, sérstaklega Kant og Fichte.
Á seinni síðu þessa skjals hefst ný umfjöllun þar sem velt er upp þeirri spurningu hvað felist í hugtakinu trúarbrögð.

Handritabrot sem inniheldur hugleiðingar um trú og siðfræði

Greinilega hluti af bók spekingsins um siðfræði. Á þessari síðu er 2.grein en þar fer mest fyrir staðhæfingum höfundsins að verkið sé hans en ekki Jakobs Péturssonar á Breiðumýri sem Sölvi sakar um að hafa skrifað upp handritið og sagt það sína ritsmíð. Á síðunni segir að Jakob kalli sig Sigurgeir, mögulega höfundarnafn.

Bók um siðfræði

Hér er á ferðinni eitt forvitnilegasta handritið í þessu safni sem þarfnast nánari skoðunar. En þetta er handrit að bók Sölva um kristilega siðfræði. Í umfjöllun sinni vitnar Sölvi til Biblíunnar jafnt sem til ýmissa heimspekinga. Hegel, Fichte og Kant nefnir hann alla til sögunar . En Sölvi telur siðfræði kristinna mótmælenda skera sig nokkuð frá öðrum trúahreyfingum þar sem hún er ekki eins bundin af kenningum ritningarinnar
Bókin skiptist upp í nokkra hluta. Sá fyrsti heitir Hugmynd siðfræðinnar. Síðan kemur: Annar partur: Hið góða, sem kærleikans lögmál, eða hið algjöra siðferðislega fyrirmynd. Því næst kemur kafli sem er merktur með þessum hætti: III: Hin siðferðislega fulkomnun mannsins: 59.grein: Sálarinnar velferð og dyggð. Það er nokkuð ósamræmi því þar næst kemur: Þriðji partur: Hið góða sem siðferðislegt ríki. Að lokum kemur kafli sem ekki er númeraður en ber heitið: Líf safnaðarins. Samtals 5 hlutar en álitamáli getur talist hvort bókin skiptist í fimm hluta eða hvort þeir séu þrír og hinir tveir einhvers konar millifyrirsagnir.
Ljóst er að handritið er nokkuð yfirgripsmikið og að sama skapi heilsteypt en þetta virðist vera hreinskrift því á öðrum stað má sjá hluta þess sem er ekki fullgerður. Kaflar handritsins skiptast í mismunandi greinar sem eru tölusettar upp í 85 auk viðbóta við nokkrar greinar. Ekkert virðsit vanta í handritið þó mögulega aftan við það en ekkert sérstakt niðurlag fylgir því virðist vera. Því ætti að vera hægt að fá góða mynd af umfjöllunarefni þess og einkar áhugavert að kanna það frekar, t.d. hvort það eigi sér einhverja hliðstæðu sem Sölvi gæti hafa stuðst við eða hvort um sé að ræða sjálfstæðar ályktanir Sölva um trú og siðfræði sem hann dregur af bæði ritningunni og hugmyndum heimspekinga.

Niðurstöður 681 to 765 of 60283